Ποια είναι τα δύο κύρια προβλήματα της κεντρικής διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης όταν παίρνονται αποφάσεις για την επιλογή συνολικών δράσεων για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων;
• Ο φόβος της αντιπαράθεσης με τις τοπικές κοινωνίες και το πολιτικό κόστος.
• Η αποφυγή προστίμων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Κατάληξη αυτού είναι να μην παίρνονται αποφάσεις για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο. Και η μεγαλύτερη επιτυχία μας είναι όταν ζητιανεύουμε και παίρνουμε παρατάσεις. Είμαστε πραγματικά πρωταθλητές στο σπορ αυτό.
Ο καιρός όμως περνάει γρήγορα και οι παρατάσεις των προθεσμιών , και οι παρατάσεις των παρατάσεων τελειώνουν. Και τότε τρέχουν όλοι πανικόβλητοι για να πάρουν αποφάσεις για αποσπασματικές δράσεις (συχνά ασύμφορες και αναποτελεσματικές) που όμως τους προσφέρονται εκείνη τη στιγμή στο πιάτο από τους πανταχού παρόντες, υπογείως κινούμενους, και αφορήτως πιέζοντες μεγαλοεργολάβους.
Οι Ευρωπαϊκοί στόχοι και η ιεράρχηση της διαχείρισης, που επιβλήθηκαν από τη Γερμανία κυρίως, αλλά και άλλες Βορειοευρωπαϊκές χώρες είναι επίσης ένα μίγμα αποσπασματικών νόμων και δράσεων. Μπορεί βέβαια να οδηγούν σε ένα βελτιωμένο περιβάλλον αλλά με δυσανάλογα μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Δυστυχώς όμως αποτελούν πλέον νομοθεσία της ΕΕ και είμαστε υποχρεωμένοι να την ακολουθήσουμε. Τουλάχιστον ας μελετάμε προσεκτικά τις κινήσεις μας έτσι ώστε να πετυχαίνουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με το χαμηλότερο δυνατό οικονομικό και κοινωνικό κόστος.
Ο καθένας από μας συμβάλλει στη ρύπανση, και επομένως έχει και μέρος της ευθύνης της αντιρρύπανσης. Και πρέπει όλοι να έχουμε σαφή αντίληψη της διαδρομής των αποβλήτων από τη στιγμή που τραβάμε το καζανάκι της τουαλέτας, ή ρίχνουμε τα σκουπίδια μας στον κάδο. Γι'αυτό, μεταξύ των σχολικών πολιτιστικών εκδηλώσεων θα πρέπει απαραιτήτως να περιλαμβάνονται δύο επισκέψεις: Στα Άνω Λιόσια και στη Ψυτάλλεια.
Η παρουσίαση της 3ης Δεκεμβρίου
Στις 3 Δεκεμβρίου ο ΣΥΒΙΠΥΣ οργανώνει μια εκδήλωση, στην κεντρική αίθουσα του ΣΕΒ, στην οποία θα μιλήσω με θέμα «Αστικά Στερεά Απόβλητα και απορρίμματα συσκευασίας: Διερευνώντας την αποτελεσματική διαχείρισή τους». Και φυσικά θα ακολουθήσει εκτεταμένη ελπίζω συζήτηση.
Εδώ και αρκετά χρόνια ασχολούμαι με την ανάπτυξη και τη συγκριτική αξιολόγηση εναλλακτικών μεθόδων διαχείρισης των πλαστικών απορριμμάτων συσκευασίας. Σύντομα διαπίστωσα ότι δεν είναι δυνατή η απομονωμένη αντιμετώπιση της συγκεκριμένης ομάδας απορριμμάτων αλλά ούτε και της ομάδας του συνόλου των υλικών συσκευασίας. Έπρεπε να δω το θέμα σαν κομμάτι του γενικού συνόλου των αστικών απορριμμάτων. Αλλά ούτε και αυτό είναι αρκετό αν δεν εξετάζονται ταυτόχρονα,
• Οι πηγές και το κόστος της διαχείρισης του συνόλου των αστικών απορριμμάτων.
• Οι εναλλακτικές δυνατότητες διαχείρισης των μη ανακτήσιμων απορριμμάτων.
• Το αν οι προτεινόμενες μέθοδοι διαχείρισης έχουν ως κύριο στόχο την παραγωγή ενέργειας και προϊόντων, ή ο κύριος προορισμός τους είναι να μειώνουν τον όγκο των σκουπιδιών που παράγουμε.
• Οι δημογραφικές εξελίξεις και η σύνδεσή τους με την κατανάλωση αγαθών και ενέργειας.
Η παρουσίασή μου στις 3 Δεκεμβρίου, θα έχει δύο στόχους:
• Την ανασκευή ορισμένων παρεξηγήσεων και ωραιοποιημένων απόψεων που κυκλοφορούν παγκοσμίως, και στη χώρα μας.
• Την προβολή συγκεκριμένων προτάσεων που ίσως βοηθήσουν αυτούς που καλούνται να πάρουν αποφάσεις
Σε έντυπό της Greenpeace για την αποτέφρωση των απορριμμάτων αναφέρεται: «Οι πλασιέ των εργοστασίων καύσης κραδαίνουν τις φανταχτερές χάντρες τους για να θαμπώσουν τους ιθαγενείς της νότιας Βαλκανικής». Και κατά κάποιο τρόπο είναι κάτι που συχνά συμβαίνει. Ο τρόπος που εργάζομαι πάνω στο θέμα, πιστεύω ότι με προστατεύει από το να «θαμπωθώ» ως ιθαγενής.
Η παρουσίασή μου στηρίζεται:
• Σε στοιχεία δημοσιευμένων μελετών (1998-σήμερα) που προέρχονται από εθνικές κρατικές υπηρεσίες, την ΕΕ, ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα.
• Στις πληροφορίες (προφορικές και γραπτές από μελετητές και στελέχη αρμοδίων υπηρεσιών).
• Στην κριτική αξιολόγηση των επιχειρημάτων τόσο των περιβαλλοντικών οργανώσεων όσο και των επιχειρήσεων που ασχολούνται με τη διαχείριση απορριμμάτων.
• Σε προσωπικές ενημερωτικές επισκέψεις σε εγκαταστάσεις στην Ελλάδα και σε αρκετές άλλες χώρες.
Στους ακροατές της παρουσίασής μου θα διανεμηθεί μία επιλογή από τις βιβλιογραφικές πηγές που χρησιμοποίησα. Είναι 122 παραπομπές ταξινομημένες σε εννέα πεδία. Δεν συμπεριέλαβα στις παραπομπές το τμήμα του υλικού μου που αποτελείται από πληροφορίες για επώνυμα προϊόντα, και επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εγκατάσταση και λειτουργία μονάδων διαχείρισης και επεξεργασίας αποβλήτων (δηλαδή τις φανταχτερές χάντρες). Δεν συμπεριέλαβα φυσικά και τα διάφορά δευτερογενή και τριτογενή δημοσιογραφικά δημοσιεύματα, bloggs κλπ.
Οι βιβλιογραφικές παραπομπές θα είναι επαρκείς για την αναζήτηση του υλικού σε ηλεκτρονική ή έντυπη μορφή. Οι πιο πολλές πάντως θα βρίσκονται σε έντυπη μορφή στα γραφεία του ΣΥΒΙΠΥΣ, και στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου.
