Στις 11 Μαρτίου 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία για μια πιο καθαρή και πιο ανταγωνιστική Ευρώπη.
Στο σχέδιο παρουσιάζεται ένα σύνολο αλληλένδετων πρωτοβουλιών για τη θέσπιση ισχυρού και συνεκτικού πλαισίου πολιτικής το οποίο θα καταστήσει συνήθη πρακτική τα βιώσιμα προϊόντα, τις βιώσιμες υπηρεσίες και τα βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα και θα μετασχηματίσει τα καταναλωτικά πρότυπα, ώστε εξαρχής να μην παράγονται απόβλητα. Αυτό το πλαίσιο πολιτικής θα εφαρμοστεί σταδιακά, ενώ οι αξιακές αλυσίδες θα εξεταστούν κατά προτεραιότητα.Θα θεσπιστούν περαιτέρω μέτρα για τη μείωση των αποβλήτων και θα διασφαλιστεί ότι η Ε.Ε. διαθέτει εύρυθμη εσωτερική αγορά για δευτερογενείς πρώτες ύλες υψηλής ποιότητας. Θα ενισχυθεί επίσης η ικανότητα της Ε.Ε. να αναλαμβάνει την ευθύνη για τα απόβλητά της.
Προκειμένου τα προϊόντα να καταστούν κατάλληλα για κλιματικά ουδέτερη, αποδοτική από πλευράς πόρων και κυκλική οικονομία, να μειωθούν τα απόβλητα και να διασφαλιστεί ότι οι επιδόσεις των πρωτοπόρων στη βιωσιμότητα θα αποτελέσουν προοδευτικά συνήθη πρακτική, η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρωτοβουλία για μια πολιτική βιώσιμων προϊόντων.
Στον πυρήνα της εν λόγω νομοθετικής πρωτοβουλίας θα βρίσκεται η διεύρυνση της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό πέρα από τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα, ώστε το πλαίσιο για τον οικολογικό σχεδιασμό να μπορεί να εφαρμοστεί σε όσο το δυνατόν ευρύτερο φάσμα προϊόντων και να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κυκλικότητας.
Η ποσότητα των υλικών που χρησιμοποιούνται για συσκευασία αυξάνεται διαρκώς, και το 2017 τα απορρίμματα συσκευασίας στην Ευρώπη έφτασαν σε πρωτοφανές επίπεδο 173 kg ανά κάτοικο, επίπεδο υψηλότερο από ποτέ. Για να διασφαλιστεί ότι όλες οι συσκευασίες στην αγορά της Ε.Ε είναι επαναχρησιμοποιούμενες ή ανακυκλώσιμες με οικονομικά βιώσιμο τρόπο μέχρι το 2030, η Επιτροπή θα επανεξετάσει την οδηγία 94/62 για να ενισχύσει τις υποχρεωτικές ουσιώδεις απαιτήσεις για τις συσκευασίες που θα επιτρέπονται στην αγορά της Ε.Ε, και θα εξετάσει άλλα μέτρα, με εστίαση στα κατωτέρω:
μείωση της (υπερβολικής) συσκευασίας και των απορριμμάτων συσκευασίας, μεταξύ άλλων μέσω του καθορισμού στόχων και άλλων μέτρων πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων·
προώθηση του σχεδιασμού με σκοπό την επαναχρησιμοποίηση και την ανακυκλωσιμότητα των συσκευασιών, λαμβανομένων υπόψη, μεταξύ άλλων, των περιορισμών στη χρήση ορισμένων υλικών συσκευασίας για συγκεκριμένες εφαρμογές, ιδίως όταν είναι δυνατή η χρήση εναλλακτικών επαναχρησιμοποιούμενων προϊόντων ή συστημάτων ή όταν τα καταναλωτικά αγαθά μπορούν να διακινούνται με ασφάλεια χωρίς συσκευασία·
εξέταση της δυνατότητας μείωσης της πολυπλοκότητας των υλικών συσκευασίας, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού των υλικών και των πολυμερών που χρησιμοποιούνται. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για την εναρμόνιση των συστημάτων χωριστής συλλογής,η Επιτροπή θα εξετάσει αν είναι εφικτή σε επίπεδο Ε.Ε η επισήμανση που θα διευκολύνει τη χωριστή διαλογή των απορριμμάτων συσκευασίας στην πηγή.
Επίσης, η Επιτροπή θα θεσπίσει κανόνες για την ασφαλή ανακύκλωση πλαστικών υλών, εκτός των PET, κατά τρόπο ώστε να μπορούν να μετατραπούν σε υλικά που θα έρχονται σε επαφή με τρόφιμα.
Ακόμη,η Επιτροπή θα παρακολουθεί αυστηρά και θα στηρίζει την εφαρμογή των απαιτήσεων που προβλέπει η οδηγία για το πόσιμο νερό προκειμένου να καταστήσει το πόσιμο νερό βρύσης προσβάσιμο σε δημόσιους χώρους, γεγονός που θα μειώσει την εξάρτηση από το εμφιαλωμένο νερό και θα αποτρέψει τη δημιουργία απορριμμάτων συσκευασίας.
Η Επιτροπή,προκειμένου να αυξήσει την αξιοποίηση του ανακυκλωμένου περιεχομένου και να συμβάλει στην περισσότερο βιώσιμη χρήση των πλαστικών υλών, θα θεσπίσει υποχρεωτικές απαιτήσεις σχετικά με το ανακυκλωμένο περιεχόμενο και μέτρα μείωσης των αποβλήτων για βασικά προϊόντα όπως οι συσκευασίες, τα δομικά υλικά και τα οχήματα, λαμβανομένων επίσης υπόψη των δραστηριοτήτων της συμμαχίας για την ανακύκλωση των πλαστικών.
Επιπλέον, η Επιτροπή θα αντιμετωπίσει τις αναδυόμενες προκλήσεις όσον αφορά τη βιωσιμότητα, μέσω της ανάπτυξης πλαισίου πολιτικής για τα κατωτέρω ζητήματα:
Τον εφοδιασμό, τη σήμανση και τη χρήση πλαστικών υλών βιολογικής προέλευσης, βάσει αξιολόγησης του βαθμού στον οποίο η χρήση πρώτων υλών βιολογικής προέλευσης συνεπάγεται πραγματικά περιβαλλοντικά οφέλη, πέραν της μείωσης στη χρήση ορυκτών πόρων·
Τη χρήση βιοαποδομήσιμων ή λιπασματοποιήσιμων πλαστικών υλών, βάσει αξιολόγησης των εφαρμογών στις οποίες η εν λόγω χρήση μπορεί να αποβεί επωφελής για το περιβάλλον, και των κριτηρίων που διέπουν τις εφαρμογές αυτές.Σκοπός είναι να διασφαλιστεί ότι ένα προϊόν που επισημαίνεται ως «βιοαποδομήσιμο» ή «λιπασματοποιήσιμο» δεν οδηγεί τους καταναλωτές σε επιλογές διάθεσης που προκαλούν πλαστικά απορρίμματα ή ρύπανση λόγω ακατάλληλων περιβαλλοντικών συνθηκών ή ανεπαρκούς χρόνου για αποδόμηση.
Η Επιτροπή θα διασφαλίσει την έγκαιρη εφαρμογή της νέας οδηγίας για τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης και τα αλιευτικά εργαλεία προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά απορρίμματα, με παράλληλη διασφάλιση της ενιαίας αγοράς, ιδίως όσον αφορά τα κατωτέρω:
εναρμονισμένη ερμηνεία των προϊόντων που καλύπτονται από την οδηγία·
επισήμανση προϊόντων όπως καπνός, κυπελλάκια και υγρά μαντηλάκια, και διασφάλιση της χρήσης φιαλών με μη αποσπώμενα καπάκια για την πρόληψη της δημιουργίας απορριμμάτων·
ανάπτυξη, για πρώτη φορά, κανόνων για τη μέτρηση του ανακυκλωμένου περιεχομένου στα προϊόντα.
