Είναι μια λέξη ψωμοτύρι, διεθνώς. Στην «ανάπτυξη καινοτομιών» στηρίζεται το μέλλον των επιχειρήσεων της χώρας μας. Αλλά και κάθε άλλης χώρας που δε στηρίζεται στο φτηνό εργατικό δυναμικό όπως η Κίνα, ή στην αφθονία κάποιας πολύτιμης πρώτης ύλης όπως η Σαουδική Αραβία.
Για το λόγο αυτό οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων χωρών, και βέβαια η Ευρωπαϊκή Ένωση, επιδιώκουν με κάθε τρόπο την ενίσχυση της καινοτομίας και των καινοτόμων επιχειρήσεων. Αλλά τι είναι καινοτομία; Ακόμη και μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει σαφής ορισμός. Και φυσικά, όταν το 2000 στη Λισσαβόνα οι πρωθυπουργοί των χωρών υπέγραφαν την ιστορική διακήρυξη για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία δεν είχαν σαφή αντίληψη περί του τι ακριβώς είναι καινοτομία.
Το Νοέμβρίο του 2004 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κυκλοφόρησε ένα μπούσουλα με κατευθυντήριες οδηγίες προς τα στελέχη της (Βλ. SEC(2004) 1453, COMMISSION STAFF WORKING DOCUMENT: Community rules on state aid for innovation vademecum). Αυτό το κείμενο των 44 σελίδων ξεκινάει με τον εξής ορισμό περί καινοτομίας:
« Υπάρχει ένα πλήθος ορισμών περί Καινοτομίας αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κανένας ορισμός που να ανταποκρίνεται οριζόντια σε όλους τους κλάδους. Έτσι, στη βιβλιογραφία συναντάμε ορισμούς με έμφαση στην τεχνολογία και άλλους που περιλαμβάνουν στον ορισμό παραμέτρους όπως η λειτουργικότητα, ή η ελκυστικότητα ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας. Κάποιοι ορισμοί κάνουν διακρίσεις ανάλογα με το επίπεδο της καινοτομούσας επιχείρησης, την παγκόσμια ή τοπική εμβέλεια, ή τους τομείς εφαρμογής». Σε ένα άλλο κείμενο της Κοινότητας η καινοτομία ορίζεται ως: « Η επιτυχής παραγωγή, ενσωμάτωση και αξιοποίηση κάτι νέου στην οικονομική και κοινωνική σφαίρα».
Οι γραφειοκράτες του ΟΟΣΑ μιλάνε με μεγαλύτερη σιγουριά: «Καινοτομία είναι η μετατροπή μιας ιδέας σε ένα εμπορεύσιμο προϊόν ή υπηρεσία, ή μία νέα ή βελτιωμένη διαδικασία παραγωγής ή διάθεσης, ή μια νέα μέθοδο κοινωνικών υπηρεσιών».
Τέλος, ο διευθύνων σύμβουλος της Nestle Peter Brabeck, σε μία πρόσφατη συνέντευξή του σχετικά με τις καινοτομίες στη συσκευασία των προϊόντων της εταιρίας, δίνει ένα πολύ απλό ορισμό: « Καινοτομία είναι οτιδήποτε δημιουργεί ή βελτιώνει τη διαρκή κερδοφορία μιας επιχείρησης».
Αυτές οι σκέψεις μου ήρθαν στο νου καθώς συζητούσαμε με τους κριτές του διαγωνισμού «Αστέρια 2006» τα κριτήρια επιλογής των προϊόντων προς βράβευση. Και φυσικά το σημείωμα αυτό δε δίνει τις απαντήσεις. Για το λόγο αυτό θα επανέλθω στην επόμενη επικοινωνία μας το Δεκέμβριο.