Στις 22.07.2022 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης η απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/76254/1331/2022 με τίτλο ‘Αρμοδιότητες και υποχρεώσεις όλων των εμπλεκόμενων μερών για την εφαρμογή συστήματος επιστροφής εγγύησης για τις συσκευασίες ποτών από πλαστικό, αλουμίνιο και γυαλί΄.
Ακολουθεί η ανάλυση των κύριων σημείων της απόφασης και ο σχολιασμός μετά από την πρώτη ανάγνωση.
Στο άρθρο 3 δίδεται το πεδίο εφαρμογής σε συσκευασίες ποτών μιας χρήσης από αλουμίνιο ‘(έως 1 λίτρο), γυαλί (έως 1.3 λίτρα), πλαστικό (έως 3 λίτρα) που χρησιμοποιούνται για τη συσκευασία μπύρας, κρασιού, νερού, αναψυκτικών, γάλακτος, στιγμιαίων ποτών χυμούς και νέκταρ. To DRS όπως περιγράφεται στην Ευρωπαϊκή Νομοθεσία 2019/904 δεν περιλαμβάνει τους γυάλινους και μεταλλικούς περιέκτες ποτών. Τα μοντέρνα συστήματα DRS στην ΕΕ σχεδιάζονται ώστε να περιλαμβάνουν και τις επαναχρησιμοποιούμενες συσκευασίες, όπως συζητείται κατά την αναθεώρηση της PPWD, και αυτό πρέπει να προβλεφθεί στην Ελληνική αγορά.
Σύμφωνα με το Άρθρο 4 το εκάστοτε σύστημα ΣΣΕΔ επιστροφής εγγύησης φιαλών πανελλαδικής εμβέλειας εγκρίνεται από τον ΕΟΑΝ. Επιπρόσθετα το Δ.Σ. του ΕΟΑΝ. αποφασίζει για την ανανέωση έγκρισης και την τροποποίηση έγκρισης του κάθε ΣΣΕΔ συστήματος επιστροφής εγγύησης συσκευασιών. Ο υπόχρεος παραγωγός συσκευασιών σε ΣΣΕΔ συστήματος καταβάλλει χρηματικές εισφορές στο συμβεβλημένο ΣΣΕΔ συστήματος επιστροφής εγγύησης συσκευασιών και χρησιμοποιεί τη σήμανση με την ένδειξη που ορίζεται από τον ΕΟΑΝ, ως απόδειξη της ένταξής του σε ΣΣΕΔ συστήματος επιστροφής εγγύησης συσκευασιών,
Οι συλλέκτες - μεταφορείς του κάθε ΣΣΕΔ συστήματος επιστροφής εγγύησης συσκευασιών συλλέγουν χωριστά τις επιστρεφόμενες συσκευασίες συστήματος επιστροφής εγγύησης και τις παραδίδουν σε αδειοδοτημένους αποδέκτες. Στην υπουργική απόφαση δεν κατατίθεται η δέσμευση διάθεσης των καθαρών συσκευασιών στην εγχώρια αγορά, ώστε να εκπληρωθούν οι απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής και Ελληνικής Νομοθεσίας για την περιεκτικότητα των φιαλών ΡΕΤ σε ανακυκλωμένη ύλη το 2025. Τα συλλεγόμενα υλικά από συστήματα εγγυοδοσίας λόγω της υψηλής καθαρότητας είναι εμπορικά αξιοποιήσιμα και πρέπει να παραμείνουν στην Ευρωπαϊκή αγορά και να αξιοποιηθούν κατά προτεραιότητα στην βιομηχανία παραγωγής υλικών συσκευασίας (priorityaccess) και όχι να απορροφούνται από άλλες βιομηχανικές δραστηριότητες π.χ χρήση rPETστη βιομηχανία της κλωστοϋφαντουργίας
Οι υποχρεώσεις των εμπλεκόμενων μερών περιγράφονται επίσης στο άρθρο 4 και στις αρμοδιότητες ΕΟΑΝ περιλαμβάνονται οι αποφάσεις για τον τρόπο διάθεσης του εγγυοδοτικού αντιτίμου και οι τεχνικές προδιαγραφές των μηχανημάτων επιστροφής
Στο Άρθρο 7 τίθενται ποσοτικοί στόχοι για τις φιάλες ποτών.
πχ έως την 31/12/2025
αα) το εβδομήντα επτά τοις εκατό (77%) του πλαστικού,
αβ) το πενήντα τοις εκατό (50%) του αλουμινίου,
αγ) το εβδομήντα τοις εκατό (70%) του γυαλιού,
έως την 31/12/2030
γα) το ενενήντα τοις εκατό (90 %) του πλαστικού,
γβ) το εξήντα τοις εκατό (60%) του αλουμινίου,
γγ) το εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) του γυαλιού.
Στο άρθρο 8 προβλέπεται η λειτουργία περισσοτέρων του ενός φορέων ΣΣΕΔ για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συσκευασίας συστήματος επιστροφής εγγύησης. Μόνο μετά την ‘έγκριση του ΕΟΑΝ επιτρέπεται σε φορείς ΣΣΕΔ συστήματος επιστροφής εγγύησης συσκευασιών να εκτελούν οι ίδιοι εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης και να διαθέτουν σχετικές για τον σκοπό αυτόν άδειες.
Η οργάνωση της εναλλακτικής διαχείρισης των δημοτικών αποβλήτων συσκευασιών συστήματος επιστροφής εγγύησης δύναται να πραγματοποιηθεί από τους φορείς ΣΣΕΔ αποβλήτων συσκευασιών σε συνεργασία με τους Ο.Τ.Α. α' βαθμού ή και με τον Οικείο Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) εφόσον υπάρχει έγγραφη συμφωνία αυτών.
Στο Άρθρο 10 ορίζονται ως σημεία επιστροφής των φιαλών τα καταστήματα λιανικής πώλησης, με επιφάνεια άνω των 200 τ.μ. (με παράθυρο εξαίρεσης την περίπτωση που υπάρχει ήδη μηχάνημα επιστροφής εγγύησης συσκευασιών σε απόσταση ακτίνας μικρότερης των πεντακοσίων μέτρων από την είσοδο του καταστήματος) τα οποία υποχρεούνται να διαθέτουν μηχάνημα επιστροφής, ενώ κάτω των 200 τ.μ. μπορούν να παραλαμβάνουν και χειροκίνητα τις επιστρεφόμενες συσκευασίες.
Σε περίπτωση χειρωνακτικής επιστροφής εγγύησης συσκευασιών σε σημείο επιστροφής, ο φορέας του σημείου επιστροφής υποχρεούται να διασφαλίζει ότι η σήμανση της συσκευασίας συστήματος επιστροφής εγγύησης, η οποία έχει οριστεί από τον ΕΟΑΝ., είναι ευανάγνωστη και η συσκευασία πρέπει να μην έχει αλλάξει σε σχήμα και μορφή. Αυτό το σημείο χρίζει τεχνικής βελτίωσης, διότι η επιμόλυνση ενός μεγάλου ρεύματος υλικών δύναται να πραγματοποιηθεί από λίγες μόνο φιάλες (π.χ από πλαστικές συσκευασίες ορυκτελαίων).
Στο Άρθρο 11 ορίζεται το εγγυοδοτικό αντίτιμο σε 0,10 € για κάθε μία φιάλη ποτού από αλουμίνιο, γυαλί και πλαστικό έως και 0,5 λίτρα και σε 0,15 € για κάθε μία φιάλη ποτού από αλουμίνιο, γυαλί και πλαστικό μεγαλύτερη από 0,5 λίτρα και έως το μέγιστο μέγεθος συσκευασίας που έχει ενταχθεί στο σύστημα επιστροφής εγγύησης. Η επιστροφή της αξίας του εγγυοδοτικού αντιτίμου γίνεται με μορφή κουπονιού αντίστοιχης χρηματικής αξίας, χωρίς να επιτρέπεται η καταβολή χρημάτων..
Σύμφωνα με το Άρθρο 12 η ειδική ευδιάκριτη, ευανάγνωστη και ανθεκτική σήμανση για τις συσκευασίες του συστήματος επιστροφής εγγύησης προσδιορίζεται από τον ΕΟΑΝ, ενώ η νόμιμη χρήση της σήμανσης ελέγχεται επίσης από τον ΕΟΑΝ.
Στην ειδική σήμανση των συσκευασιών, που εντάσσονται στο σύστημα επιστροφής εγγύησης, περιλαμβάνονται κατά ελάχιστο το σύμβολο, που υποδεικνύει ότι η συσκευασία συμμετέχει στο σύστημα επιστροφής εγγύησης στην Ελλάδα, ο γραμμωτός κώδικας της συσκευασίας, η αξία του εγγυοδοτικού αντιτίμου και η περιγραφή του υλικού συσκευασίας.
Η απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/76254/1331/2022 χρίζει τεχνικών βελτιώσεων μετά από το διάλογο μεταξύ του ΥΠΕΝ και της Ελληνικής βιομηχανίας. Ο πόροι από τον νέο αυτό πράσινο φόρο (που σύμφωνα με τους ειδικούς εκτιμάται ότι μπορούν να ανέλθουν στο ποσό των 300 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως) πρέπει να αξιοποιηθούν για την μετάβασή της Ελληνικής οικονομίας σε ένα πιο κυκλικό και βιώσιμο μοντέλο και όχι να συσσωρευτούν σε κάποιο δημόσιο ταμείο.
