Μία πρόσφατη έρευνα αγοράς (Sustainable Packaging, Pike Research 2009, $ 3500!) καταλήγει στo συμπέρασμα ότι, μέχρι το 2014, η «βιώσιμη συσκευασία» θα αποτελεί το 32% του συνόλου των υλικών συσκευασίας παγκοσμίως. Στην ίδια μελέτη διαβάζουμε ότι ήδη το 2009, το 21% των προϊόντων ήταν συσκευασμένα σε "βιώσιμη συσκευασία".
Θα έπρεπε όμως πρώτα να καταλάβουμε τι εννοούμε με τον όρο βιώσιμη συσκευασία. Οι ίδιοι συντάκτες της έρευνας δηλώνουν ότι «υπάρχει ανάγκη να κατανοήσουμε τη δυσκολία του πότε και πώς μπορεί η συσκευασία ενός προϊόντος να χαρακτηρισθεί βιώσιμη. Αλλά και πως πρέπει να υπάρξουν αντικειμενικοί δείκτες μέτρησης της βιωσιμότητας».
Η έρευνα υποτίθεται ότι καλύπτει όλο τον κόσμο αλλά πηγάζει από τις ΗΠΑ. Γι' αυτό θα ήθελα να τη συσχετίσω με μια άλλη έρευνα (Environmental Claims and Consumer Markets, Terrachoice 2009) που επίσης καλύπτει τις ΗΠΑ αλλά και τις άλλες αγγλόφωνες χώρες (Βρετανία, Καναδά, Αυστραλία). Είναι μια έρευνα που επιχειρεί την αξιολόγηση των συσκευασιών που περιέχουν στην ετικέτα τους οικολογικούς ισχυρισμούς.
Σύμφωνα με αυτή την έρευνα, το 98% των προϊόντων με οικολογικούς ισχυρισμούς στην ετικέτα τους, πέφτουν σε τουλάχιστον ένα από τα «επτά οικολογικά αμαρτήματα». Στον παρακάτω πίνακα αναφέρεται η συχνότητα του κάθε «αμαρτήματος», όπως διαπιστώθηκε από τη μελέτη των ετικετών 2219 προϊόντων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μόνο 25 προϊόντα (από τα 2219) βρέθηκαν «αναμάρτητα».
Αμάρτημα | Ποσοστό |
Μερικές αλήθειες | 33% |
Ατεκμηρίωτοι και αναπόδεικτοι ισχυρισμοί | 27% |
Ασαφείς ισχυρισμοί | 26% |
Ψεύτικα σήματα και σφραγίδες | 7% |
Άσχετοι ισχυρισμοί | 3% |
Προβολή ασήμαντων πλεονεκτημάτων |
3% |
Αναφορά σε ανύπαρκτα πιστοποιητικά | 1% |
Ποια αξιοπιστία λοιπόν μπορεί να έχει ο ισχυρισμός του ότι σήμερα το 21% των προϊόντων είναι «οικολογικά». Θα ήταν βέβαια πιο σωστό να αναφέρεται ότι το 21% των προϊόντων ισχυρίζονται ότι είναι οικολογικά. Και φυσικά θα συμφωνήσω με το αναφερόμενο στην έρευνα της Pike ότι οι οικολογικοί ισχυρισμοί αποτελούν πλέον ένα σημαντικό όπλο μάρκετινγκ. Όπως και οι ισχυρισμοί περί εταιρικών πρωτοβουλιών περί την βιώσιμη ανάπτυξη οδηγούν σε αύξηση του κύρους και της αξίας του χαρτοφυλακίου.
Την ίδια αξία έχει και η δημοσιοποίηση ενεργειών «κοινωνικής ευθύνης».
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στη «σύγχρονη βιώσιμη συσκευασία» την οποία η Pike ορίζει με αφηρημένους ποιοτικούς ορισμούς (χωρίς δεδομένα μέτρησης), όπως:
- Σχεδιασμός μινιμαλιστικής συσκευασίας η οποία μπορεί ταυτόχρονα να ανακτηθεί.
- Ανάπτυξη υλικών συσκευασίας που παράγονται με μικρή κατανάλωση ενέργειας και με ευθύνη για το περιβάλλον.
- Υλικά που έχουν καλύτερη συμπεριφορά από τη γέννησή τους μέχρι την τελική διάθεσή τους.
- Υλικά που οδηγούν στη μεγιστοποίηση της αξίας των ανακτώμενων οικιακών απορριμμάτων.
Για αντίστοιχα πράγματα μιλάει η Sustainable Packaging Coalition (SPC). Μόνο που η SPC τα θέτει ως στόχους και όχι ως σημερινά επιτεύγματα. Με την ευκαιρία, θα συνιστούσα σε όλους όσους σχεδιάζουν συσκευασίες να προμηθευτούν τις εκδόσεις της SPC και ιδιαίτερα το Design Guidelines for Sustainable Packaging (www.sustainablepackaging.org). Είναι ένα σημαντικό εγχειρίδιο στόχων.
Ο ΣΥΒΙΠΥΣ όμως έχει μια εναλλακτική πρόταση που την μελετάει εδώ και χρόνια, και η οποία εδραιώθηκε στο Eco-Packaging Workshop του περασμένου Νοεμβρίου. Αλλά γι' αυτό θα μιλήσουμε στο σημείωμα του επομένου μηνός. Από αυτό το Σημείωμα καλό είναι να μας μείνει ότι πρέπει να αντιμετωπίζουμε με σχετική δυσπιστία καθώς επίσης να ελέγχουμε τα στοιχεία και τα συμπεράσματα των διαφόρων ερευνών που κυκλοφορούν.