Στις 31 Μαΐου 2023 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ε.Ε., εξέδωσαν το νέο ευρωπαϊκό κανονισμό 2023/1115 για τη διαθεσιμότητα στην αγορά της Ένωσης και την εξαγωγή από την Ένωση ορισμένων βασικών και παράγωγων προϊόντων, που συνδέονται με την αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών.  

Σύμφωνα με το νέο κανονισμό οι εταιρείες που χρησιμοποιούν υλικά με βάση το ξύλο θα πρέπει να αποδείξουν ότι οι προμήθειες τους δεν προέρχονται από αποψιλωμένα εδάφη ή περιοχές όπου έχουν σημειωθεί παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η πώληση προϊόντων στην Ε.Ε. θα απαιτεί πλέον πιστοποίηση δέουσας επιμέλειας, που να αποδεικνύει την προέλευση των υλικών που βασίζονται στο ξύλο και τα παράγωγα του όπως το χαρτί.   

Ο νόμος αυτός ενισχύει τις δράσεις της Ε.Ε. κατά των πρακτικών παραπλάνησης του καταναλωτή – greenwashing. Προβλέπεται η ανάθεση στις αρμόδιες αρχές να ελέγξουν το ιστορικό της αλυσίδας διανομής και διακίνησης  της ξυλείας και των παραγώγων της  χρησιμοποιώντας συντεταγμένες γεωεντοπισμού, εργαλεία δορυφορικής παρακολούθησης και ανάλυση DNA. Οι κυρώσεις για μη συμμόρφωση θα περιλαμβάνουν πρόστιμα τουλάχιστον 4% του συνολικού ετήσιου κύκλου εργασιών στην Ε.Ε. του μη συμμορφούμενου φορέα εκμετάλλευσης ή εμπόρου. 

Η ΕΕ θα ταξινομήσει χώρες ή περιοχές ως χαμηλού, τυπικού ή υψηλού κινδύνου βάσει «αντικειμενικής και διαφανούς αξιολόγησης» εντός 18 μηνών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού. Προϊόντα από χώρες χαμηλού κινδύνου θα υπόκεινται σε απλοποιημένη διαδικασία δέουσας επιμέλειας. 

Το ποσοστό των ελέγχων διενεργείται σε φορείς εκμετάλλευσης σύμφωνα με το επίπεδο κινδύνου της χώρας: 9% για χώρες υψηλού κινδύνου, 3% για τυπικό κίνδυνο και 1% για χαμηλού κινδύνου. 

Ο Κανονισμός δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 9 Ιουνίου 2023 και θα τεθεί σε ισχύ στις 29 Ιουνίου 2024, αν και οι κύριες απαγορεύσεις και υποχρεώσεις δεν θα ισχύουν έως τις 30 Δεκεμβρίου 2024 

Ο Kανονισμός καλύπτει επτά προϊόντα που αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο της αποψίλωσης των δασών που προέρχεται από την Ένωση και ορισμένα προϊόντα που περιέχουν, έχουν τραφεί ή έχουν παρασκευαστεί με προϊόντα που απαριθμούνται στο παράρτημα I ("σχετικά προϊόντα και προϊόντα"): φοινικέλαιο, σόγια, ξύλο , κακάο, καφές, βοοειδή και καουτσούκ. Έως τις 30 Ιουνίου 2025, η Επιτροπή θα καθορίσει επίσης εάν είναι σκόπιμο να τροποποιήσει ή να επεκτείνει τον κατάλογο των σχετικών προϊόντων στο παράρτημα I, ιδίως όσον αφορά τα βιοκαύσιμα (κωδικός ΕΣ 382600). 

Ο κανονισμός για την αποψίλωση των δασών ορίζει απαγορεύσεις και υποχρεώσεις για: 

• Φορείς εκμετάλλευσης, οριζόμενοι ως κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που, στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας, διαθέτει σχετικά προϊόντα στην αγορά της Ε.Ε. ή τα εξάγει από την αγορά της Ε.Ε. 

• Εμπόρους, οριζόμενοι ως οποιοδήποτε πρόσωπο στην αλυσίδα εφοδιασμού, εκτός από τον φορέα εκμετάλλευσης που, στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας, καθιστά διαθέσιμα στην αγορά της Ε.Ε. σχετικά προϊόντα 

Ο νέος κανονισμός και συνοδευτικά ερμηνευτικά κείμενα διανέμονται στα μέλη και τους συνεργάτες του Συνδέσμου μας.