Ο Συνδεσμος Βιομηχανιών Παραγωγής Υλικών και Συσκευασίας (ΣΥ.ΒΙ.Π.Υ.Σ.) και ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) έχουν ήδη ολοκληρώσει το πρώτο σχέδιο του Οδηγού Ορθών Πρακτικών Παραγωγής (ΟΠΠ) υλικών που προορίζονται για τη συσκευασία τροφίμων και ποτών.

Το σχέδιο θα αναρτηθεί σύντομα στην ιστοσελίδα του ΕΦΕΤ για να ακολουθηθεί η διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης. Στη συνέχεια το τελικό κείμενο θα είναι μόνιμα ανεβασμένο, και ελεύθερα προσβάσιμο, στις ιστοσελίδες του ΣΥΒΙΠΥΣ και του ΕΦΕΤ.

Για την αναγκαιότητα της δημιουργίας του Οδηγού ΟΠΠ και τη διαδικασία συγγραφής του υπάρχει ήδη αναρτημένο κείμενο στην ιστοσελίδα του ΣΥ.ΒΙ.Π.Σ. www.pac.gr/News&articles/2011/odigos.html . Στο σημερινό σημείωμα θα ήθελα να σταθώ κυρίως στη σημασία που θα έχει ο Οδηγός για τους παραγωγούς, τυποποιητές και συσκευαστές τροφίμων και ποτών.

Η αλληλεπίδραση περιέκτη περιεχομένου και η μετανάστευση συστατικών από το υλικό συσκευασίας στο τρόφιμο (ή και αντιστρόφως) εξαρτάται όχι μόνο από το υλικό συσκευασίας αλλά και από το ίδιο το τρόφιμο. Το ίδιο ισχύει και για όλες τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί το συσκευασμένο προϊόν μέχρι και την τελική κατανάλωσή του. Επομένως είναι ουσιώδης η εξασφάλιση ανοιχτής επικοινωνίας μεταξύ του παραγωγού του τελικού προϊόντος και του προμηθευτή του υλικού συσκευασίας. Ο Οδηγός θα είναι έτσι δομημένος ώστε να εξασφαλίζεται αυτή η επικοινωνία.

Η επικοινωνία συμβάλει όχι μόνο στην παραγωγή προϊόντων εντός των νομοθετημένων ορίων αλλά, συχνά, και στην ταυτόχρονη μείωση του κόστους. Παράδειγμα, η παρεμβολή ενός στρώματος φραγμού που παρεμποδίζει την επαφή του περιεχομένου με το κύριο σώμα του περιέκτη που παράγεται από ανακυκλωμένα υλικά. Κάτι που επιτρέπει τη χρήση πρώτων υλών μικρότερου κόστους.

Η ανοιχτή επικοινωνία μπορεί ακόμα να οδηγήσει και στην αποφυγή της «υπερβολικής συσκευασίας». Κάποιες φορές, οι πελάτες εμμένουν σε τρόπους προστασίας που είναι υπερβολικοί για τα τρόφιμα που συσκευάζουν.

Ένα παράδειγμα είναι τα λευκοσιδηρά δοχεία που προορίζονται για τη συσκευασία ροδάκινων: Οι ευρωπαίοι συσκευαστές ζητούν … «για σιγουριά» τη δαπανηρή εσωτερική προστασία της πλάγιας ραφής των δοχείων. Στην αμερικάνικη, ωστόσο, αγορά η προστασία αυτή δεν θεωρείται απαραίτητη. Προϋπόθεση βέβαια για να υαλοποιηθούν λιγότερο δαπανηρές αλλά εξ ίσου ασφαλείς λύσεις είναι η ανοιχτή επικοινωνία πελάτη-προμηθευτή που περιλαμβάνει φυσικά και τις απαραίτητες πειραματικές δοκιμασίες.

Στον Οδηγό περιγράφονται οι ορθές διαδικασίες παραγωγής των υλικών συσκευασίας που εξασφαλίζουν την παραγωγή υλικών με βάση τις συμφωνημένες προδιαγραφές μεταξύ προμηθευτή και πελάτη. Καθώς επίσης και τις διαδικασίες που εξασφαλίζουν τις υγιεινές συνθήκες παραγωγής, μεταφοράς, αποθήκευσης και τελικής χρήσης.

Οι περιγραφή των τεχνολογιών και των ορθών διαδικασιών παραγωγής αφορά βέβαια κυρίως τους παραγωγούς των υλικών συσκευασίας. Είναι όμως εξαιρετικά χρήσιμη και για τους βιομηχανικούς χρήστες της συσκευασίας γιατί βελτιώνει το κλίμα και τις δυνατότητες επικοινωνίας. Επιπλέον, η γνώση των διαδικασιών παραγωγής βοηθάει τον βιομηχανικό χρήστη στην ορθή αξιολόγηση των υποψηφίων προμηθευτών του.

Ο Οδηγός δίνει ιδιαίτερο βάρος στην ανάλυση κινδύνων και τον ορισμό κρίσιμων σημείων ελέγχου, στο σύστημα ιχνηλασιμότητας, και στη δήλωση συμμόρφωσης που συνοδεύει την παράδοση του υλικού. Ακόμη έχει γίνει η απαραίτητη σύνδεση και αναφορά στα διεθνώς ισχύοντα. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στη συγγραφή της Δήλωσης Συμμόρφωσης.

Η Δήλωση Συμμόρφωσης αποτελεί ένα είδος συμβολαίου μεταξύ του παραγωγού του υλικού συσκευασίας και του βιομηχανικού χρήστη, δηλαδή του παραγωγού του τελικού προϊόντος (τροφίμου). Θα πρέπει να αναφέρονται σαφώς οι συμφωνηθέντες όροι και οι προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες είναι ασφαλής η χρήση του συγκεκριμένου υλικού συσκευασίας για το συγκεκριμένο τρόφιμο. Παράλληλα θα αποτελεί οδηγό για τα στελέχη του ελεγκτικού οργανισμού, δηλαδή του ΕΦΕΤ.

Τα κεφάλαια του Οδηγού καλύπτουν όλες τις κατηγορίες υλικών συσκευασίας. Τα κεφάλαια έχουν γραφεί από εξαιρετικά έμπειρα επώνυμα στελέχη εταιριών-μελών του ΣΥΒΙΠΥΣ, με βάση τις οδηγίες και τις προδιαγραφές του ΕΦΕΤ. Ο ΕΦΕΤ ζήτησε από τους συγγραφείς των κεφαλαίων να γράφουν με γνώμονα την προσβασιμότητα όχι μόνο από τα εξειδικευμένα στελέχη των μεγάλων εταιριών τροφίμων, αλλά και από τις εκατοντάδες των μεσαίων και μικρών παραγωγών και χρηστών των υλικών συσκευασίας..

Ο Οδηγός δεν θα κυκλοφορήσει σε έντυπη μορφή. Θα είναι αναρτημένος μόνο σε ηλεκτρονική μορφή. Αυτό είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα γιατί θα είναι δυνατή η τακτική αναθεώρησή του ανάλογα με τις μεταβολές της νομοθεσίας, τις τεχνολογικές εξελίξεις, αλλά και τις τεκμηριωμένες παρατηρήσεις των χρηστών.

Θα πρέπει, τελειώνοντας, να επαναλάβω για άλλη μια φορά ότι ο Οδηγός δεν είναι νομοθετικό κείμενο. Είναι ένα εργαλείο που θα βοηθήσει τους παραγωγούς τροφίμων και τους παραγωγούς των υλικών συσκευασίας να παράγουν προϊόντα που ανταποκρίνονται στην Εθνική και την Κοινοτική νομοθεσία αλλά και στους κανόνες του διεθνούς ανταγωνισμού.