"Σύμφωνα με τα στοιχεία του FAO, μέχρι και το 50% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων σπαταλιέται και χάνεται στη διαδρομή από τον αγρό ή το στάβλο μέχρι το σπιτικό. Είναι ένα μεγάλο παγκόσμιο πρόβλημα τη στιγμή που ένας μεγάλο μέρος του πληθυσμού του πλανήτη υποσιτίζεται. Το φαινόμενο είναι κοινωνικό και ταυτόχρονα οικολογικό, γιατί η παραγωγή τροφίμων επιβαρύνει σημαντικά το οικολογικό ισοζύγιο.
Το πρόβλημα είναι φυσικά ορατό και στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου υπολογίζεται ότι η μέση ετήσια σπατάλη επεξεργασμένων τροφίμων είναι περίπου 180 κιλά ανά κάτοικο. Το χαρακτηριστικό αυτής της σπατάλης στις ανεπτυγμένες οικονομίες είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό σπαταλιέται από τον καταναλωτή, αφού έχει φτάσει στο σπιτικό.
Πώς θα βοηθηθεί ο τελικός καταναλωτής ώστε να περιορίσει αυτή η σπατάλη; Η συσκευασία εδώ αποτελεί μέρος της λύσης και όχι μέρος του προβλήματος."
Αυτή ήταν η εισαγωγή ενός άρθρου μου του Οκτωβρίου 2011, με τίτλο «Taste the Waste» στο οποίο παρουσίαζα τη διδακτορική διατριβή της Helen Williams με τίτλο Food Packaging for Sustainable Development.
Συνοψίζοντας, τόνιζα ότι:
- Το περιβαλλοντικό ισοζύγιο θα πρέπει να επικεντρώνεται στη χρήση των υλικών συσκευασίας και όχι στα ίδια τα υλικά.
- Η αξία που προέρχεται από τη συσκευασία δεν είναι το ίδιο το υλικό αλλά το αποτέλεσμα που έχει στον καταναλωτή.
Σήμερα πια το θέμα αυτό δεν είναι αντικείμενο μόνο ακαδημαϊκής έρευνας και υπολογισμών οικολογικών ισοζυγίων. Εξελίσσεται σε μια γενικευμένη προσπάθεια εξοικονόμησης τροφίμων στην οποία οι άνθρωποι της συσκευασίας καλούνται να συμβάλλουν ουσιαστικά. Ένα σημαντικό γεγονός προς αυτή την κατεύθυνση είναι η πρωτοβουλία SAVE FOOD που προέρχεται από τον FAO (Food and Agriculture Organization) των Ηνωμένων Εθνών, την UNEP (United Nations Environment Programme) και την Interpack. Στο πλαίσιο της Interpack θα πραγματοποιηθεί, στις 7 και 8 Μαΐου, και το συνέδριο SAVE FOOD.
Όπως αναφέρεται και στο πρωτόκολλο δημιουργίας της SAVE FOOD, στόχοι της πρωτοβουλίας είναι:
- Τα τρόφιμα να είναι κατάλληλα συσκευασμένα ώστε να διατηρούνται επί μακρότερο χρόνο, στην αρχική τους κατάσταση.
- Οι συσκευασίες να είναι έτσι σχεδιασμένες ώστε να περιορίζεται η σπατάλη των τροφίμων κατά την κατανάλωσή τους.
- Η κατάλληλη συσκευασία να βοηθάει τους καταναλωτές να προγραμματίζουν τις αγορές τους σύμφωνα με τις ανάγκες τους
Όλες οι μελέτες και οι οικολογικές μετρήσεις, από το διδακτορικό της Helen Williams το 2011 μέχρι και σήμερα δείχνουν ότι:
- Η ουσιαστική οικολογική και περιβαλλοντική βελτίωση προέρχεται κυρίως από την προστασία που δίνει η συσκευασία στο τρόφιμο (χρόνος και ποιότητα διατήρησης), και την εξοικονόμηση κατά τη διακίνηση και την κατανάλωση.
- Οι σύγκριση των περιβαλλοντικών δεικτών των διαφόρων υλικών συσκευασίας ανεξάρτητα από το τρόφιμο που περιέχουν είναι παραπειστική. Οι συγκρίσεις έχουν νόημα όταν γίνονται μεταξύ συσκευασμένων τροφίμων (από την παραγωγή των πρώτων υλών μέχρι την τελική κατανάλωση), και όχι μεταξύ απομονωμένων επί μέρους συστατικών.
Η βιομηχανία (που παράγει αλλά και χρησιμοποιεί τα υλικά συσκευασίας) θα πρέπει να αξιοποιήσει όλο αυτό το υλικό, τόσο στο σχεδιασμό των συσκευασιών όσο και στην ενημέρωση των ΜΜΕ που βομβαρδίζουν τους πολίτες αλλά και τους νομοθέτες με, συχνά, μη τεκμηριωμένες πληροφορίες. Και δυστυχώς συνήθως στριμώχνεται στη γωνία αμυνομένη ή παραπονούμενη.
Ενώ θα έπρεπε να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, προβάλλοντας τη συμβολή της σωστής συσκευασίας στη βελτίωση του οικολογικού ισοζυγίου της κατανάλωσης. Και γι' αυτό βέβαια απαιτείται γνώση, όπως γνώση απαιτείται και για το σχεδιασμό και τη δημιουργία της σωστής συσκευασίας.
Πληροφορίες για την εκδήλωση της πρωτοβουλίας SAVE Food στην Interpack μπορείτε να βρείτε εδώ.
