Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 30 Νοεμβρίου 2022 δημοσίευσε το πλαίσιο πολιτικής για τα βιολογικά, βιοαποδομήσιμα και κομποστοποιήσιμα πλαστικά, το οποίο θα πρέπει να χρησιμεύσει ως οδηγός για το περαιτέρω έργο πολιτικής της, τη βιομηχανία και το καταναλωτικό κοινό. Στην ανακοίνωση τονίστηκε ότι τα βιοπλαστικά δεν πρέπει να αποσπούν την προσοχή από τις αρχές της κυκλικής οικονομίας που δίνουν προτεραιότητα στη μείωση, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση, δεδομένου ότι το κοινό αντιλαμβάνεται τα βιοπλαστικά ως «καλά» ή «καλύτερα» για το περιβάλλον. 

Ο όρος βιοβασισμένα πλαστικά αναφέρεται στις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τους. Ενώ τα συμβατικά πλαστικά κατασκευάζονται από ορυκτές πηγές (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), τα βιοβασισμένα πλαστικά κατασκευάζονται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει από βιομάζα. Η βιομάζα αυτή τη στιγμή προέρχεται κυρίως από φυτά που καλλιεργούνται ειδικά για να χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη για την υποκατάσταση των ορυκτών πόρων, όπως το ζαχαροκάλαμο, οι καλλιέργειες δημητριακών, οι ελαιούχες καλλιέργειες ή μη διατροφικές πηγές όπως το ξύλο. Άλλες πηγές είναι τα οργανικά απόβλητα και τα υποπροϊόντα, όπως το χρησιμοποιημένο μαγειρικό λάδι, τα υπολείμματα επεξεργασίας του ζαχαροκάλαμου και το ταλλέλαιο.  

Τα πλαστικά που αναφέρονται ως «βιοδιασπώμενα» είναι σχεδιασμένα να αποσυντίθενται στο τέλος της ζωής τους με τη μετατροπή όλων των οργανικών συστατικών τους (πολυμερή και οργανικά πρόσθετα) κυρίως σε διοξείδιο του άνθρακα και νερό, νέα μικροβιακή βιομάζα, μεταλλικά άλατα κα.  

Τα «κομποστοποιήσιμα πλαστικά» αποτελούν μια κατηγορία βιοαποδομήσιμων πλαστικών που έχουν σχεδιαστεί για βιοαποικοδόμηση υπό ελεγχόμενες συνθήκες, συνήθως μέσω βιομηχανικής κομποστοποίησης σε ειδικές εγκαταστάσεις για κομποστοποίηση ή αναερόβια χώνευση. Τα βιοαποδομήσιμα πλαστικά απόβλητα που αποστέλλονται για βιομηχανική κομποστοποίηση πρέπει πρώτα να συλλεχθούν. Υπάρχει ένα ευρωπαϊκό πρότυπο για τις βιομηχανικά κομποστοποιήσιμες συσκευασίες αλλά όχι για την οικιακή κομποστοποίηση. 

Η ανακοίνωση της επιτροπής παρέχει μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με τα πλαστικά βιολογικής προέλευσης, τα βιοαποδομήσιμα και λιπασματοποιήσιμα πλαστικά και καθορίζει τις προϋποθέσεις για να διασφαλιστεί ότι ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος της παραγωγής και της κατανάλωσής τους είναι θετικός. Για τον σκοπό αυτό, ένα προϊόν που φέρει την επισήμανση «βιολογικής προέλευσης», «βιοαποδομήσιμο» ή «λιπασματοποιήσιμο» πρέπει να πληροί βασικές προϋποθέσεις: 

•  για τα προϊόντα «βιολογικής προέλευσης», ο όρος θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο αν προσδιορίζεται το ακριβές και μετρήσιμο μερίδιο της περιεκτικότητας του προϊόντος σε πλαστική ύλη βιολογικής προέλευσης, ώστε οι καταναλωτές να γνωρίζουν την ποσότητα βιομάζας που έχει πράγματι χρησιμοποιηθεί στο διαθέσιμο προϊόν.  
• για τα «βιοαποδομήσιμα» προϊόντα, θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι τα εν λόγω προϊόντα δεν θα πρέπει να απορρίπτονται και θα πρέπει να προσδιορίζεται το χρονικό διάστημα που χρειάζεται το προϊόν για τη βιοαποδόμηση, καθώς και οι συνθήκες και το περιβάλλον αποδόμησης (όπως έδαφος, νερό). Τα προϊόντα που ενδέχεται να απορριφθούν (litter-prone products), συμπεριλαμβανομένων εκείνων που καλύπτονται από την οδηγία για τα πλαστικά μιας χρήσης, δεν μπορούν να φέρουν τον ισχυρισμό ή την επισήμανση «βιοαποδομήσιμα».
• για τα «λιπασματοποιήσιμα» προϊόντα, μόνο τα βιομηχανικώς λιπασματοποιήσιμα πλαστικά, τα οποία πληρούν τα σχετικά Ευρωπαϊκά πρότυπα, θα πρέπει να επισημαίνονται ως «λιπασματοποιήσιμα». Η βιομηχανικώς λιπασματοποιήσιμη συσκευασία θα πρέπει να αναφέρει τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να διαχειρίζονται τα αντικείμενα. Στην οικιακή λιπασματοποίηση, είναι δυσκολότερο να επιτευχθεί πλήρης βιοαποδόμηση λιπασματοποιήσιμων πλαστικών. Η οικιακή λιπασματοποίηση πλαστικών δεν καλύπτεται από τους κανόνες της Ε.Ε. και θα πρέπει να εξετάζεται μόνο στο πλαίσιο ειδικών τοπικών συνθηκών υπό την εποπτεία των αρχών και υπό την προϋπόθεση ότι η χρήση των εν λόγω πλαστικών έχει σαφή προστιθέμενη αξία. 
   

Σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, στην πρόταση της Επιτροπής τονίζεται ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη αξιοποίηση των οργανικών αποβλήτων και παραπροϊόντων όπως της επεξεργασία αγροτικών προϊόντων ως πρώτη ύλη παραγωγής βιοπλαστικών, ελαχιστοποιώντας έτσι τη χρήση πρωτογενούς βιομάζας. Στις περιπτώσεις που χρησιμοποιείται πρωτογενής βιομάζα, είναι σημαντικό να διασφαλίζεται ότι είναι περιβαλλοντικά βιώσιμη και δεν βλάπτει τη βιοποικιλότητα ή την υγεία του οικοσυστήματος. Εισάγεται λοιπόν ο ορισμός ‘βιώσιμη πηγή βιομάζας’.  

Στην ανακοίνωση τονίζεται ότι η βιοαποικοδόμηση είναι πράγματι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό των πλαστικών καθώς ορίζει εάν αυτά  θα συσσωρεύονται στο περιβάλλον, διασπώνται σε όλο και μικρότερα θραύσματα (π.χ. μικροπλαστικά και νανοπλαστικά) και τελικά μετατρέπονται σε αυξανόμενη πηγή ρύπανσης, επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.  

Τα βιοδιασπώμενα πλαστικά δεν είναι πιθανό να συσσωρεύονται με την προϋπόθεση ότι αποσυντίθενται πλήρως στο περιβάλλον που προορίζονται να αποτεθούν και δεν διαρρέουν σε περιβάλλον όπου δεν μπορούν να βιοδιασπαστούν. Αυτό μπορεί να συμβεί, για παράδειγμα, εάν ένα πλαστικό που είναι βιοδιασπώμενο σε βιομηχανικές μονάδες μεταφερθεί από τον άνεμο ή απορροή σε ποτάμια ή θαλάσσια ύδατα.  

Όσον αφορά τα βιοαποδομήσιμα πλαστικά, το πλαίσιο ορίζει ότι η βιοαποικοδόμηση πρέπει να θεωρείται ως ιδιότητα του συστήματος, καθώς τόσο το ίδιο το υλικό όσο και το περιβάλλον επηρεάζουν τη βιοαποικοδόμηση. Επιπλέον, θα πρέπει να καθοριστεί το χρονικό πλαίσιο και το συγκεκριμένο περιβάλλον για τη βιοαποδόμηση. Τονίζεται επίσης ότι  η χρήση πλαστικών που βιοδιασπώνται στο ανοιχτό περιβάλλον πρέπει να περιοριστεί σε υλικά για τα οποία η πλήρης βιοαποικοδομησιμότητα έχει αποδειχθεί ότι είναι κάτω από ένα συγκεκριμένο και τεκμηριωμένο χρονικό πλαίσιο. Οι μεμβράνες κάλυψης (mulch film) που χρησιμοποιούνται στη γεωργία είναι καλά παραδείγματα κατάλληλων εφαρμογών πλαστικών που βιοδιασπώνται στο ανοιχτό περιβάλλον, υπό την προϋπόθεση ότι είναι πιστοποιημένα σύμφωνα με τα αναγνωρισμένα πρότυπα. 

 Για τα λιπασματοποιήσιμα πλαστικά, η πρόταση καθώς και το Άρθρο 8 της νέας Νομοθεσίας για τα απόβλητα συσκευασίας (PPWR) καθορίζουν τέσσερις εφαρμογές συσκευασίας που θα καταστούν υποχρεωτικά κομποστοποιήσιμες: σακούλες τσαγιού και καφέ, συστήματα μιας μερίδας τσαγιού και καφέ, πολύ ελαφριές σακούλες μεταφοράς. καθώς και αυτοκόλλητα λαχανικών και φρούτων. Όλες οι άλλες συσκευασίες θα πρέπει να ανακυκλώνονται αντί να καταλήγουν σε βιολογικά απόβλητα. Επιπλέον, μόνο τα βιομηχανικά λιπασματοποιήσιμα πλαστικά (όχι τα οικιακά λιπασματοποιήσιμα) θα πρέπει να επισημαίνονται ως κομποστοποιήσιμα και η οδός απόρριψης να καθορίζεται από εικονογράμματα. 

Τονίζεται επίσης ότι τα βιομηχανικά κομποστοποιήσιμα πλαστικά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για συγκεκριμένες εφαρμογές όταν τα περιβαλλοντικά οφέλη είναι υψηλότερα από τις εναλλακτικές τους και όταν δεν έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα του κομπόστ. Επιπλέον, πρέπει να υπάρχει ένα λειτουργικό συμβατό σύστημα συλλογής και επεξεργασίας βιοαποβλήτων. Πιθανά οφέλη από τη χρήση βιομηχανικά κομποστοποιήσιμων πλαστικών είναι η υψηλότερη δέσμευση βιοαποβλήτων και η χαμηλότερη μόλυνση του κομπόστ από μη βιοαποδομήσιμα πλαστικά. Το κομποστ υψηλότερης ποιότητας είναι χρήσιμο ως οργανικό λίπασμα στη γεωργία και δεν αποτελεί πηγή πλαστικής ρύπανσης στο έδαφος και στα υπόγεια ύδατα. 

Μια ακόμα καλή πρακτική βιομηχανικής κομποστοποίησης είναι οι πλαστικές σακούλες για τη χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων. Αυτές οι σακούλες μπορούν να μειώσουν την πλαστική ρύπανση του κομπόστ καθώς οι συμβατικές πλαστικές σακούλες, συμπεριλαμβανομένων των μικρο θραυσμάτων που παραμένουν ακόμη και μετά την αφαίρεσή τους, αποτελούν πηγή μόλυνσης στα τρέχοντα συστήματα επεξεργασίας βιοαποβλήτων που λειτουργούν στην Ευρωπαϊκή αγορά.  Από τις 31 Δεκεμβρίου 2023, τα βιολογικά απόβλητα πρέπει να συλλέγονται ή να ανακυκλώνονται χωριστά στην πηγή  

Οι βιομηχανικά κομποστοποιήσιμες συσκευασίες θα πρέπει να είναι πιστοποιημένες σύμφωνα με τα κατάλληλα πρότυπα. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή έχει ζητήσει την αναθεώρηση των υφιστάμενων Ευρωπαϊκών προτύπων, με σκοπό την αποσαφήνιση των εννοιών της βιοαποδομησιμότητας και κομποστοποίησης. 

Εκπρόσωπος της γενικής διεύθυνσης περιβάλλοντος της Ε.Ε. δεσμεύτηκε ότι θα συνεχιστεί η χρηματοδότηση της έρευνας στον τομέα των βιοπλαστικών, αλλά με επίκεντρο,

• τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με τα συμβατικά πλαστικά (με βάση τα ορυκτά) 
• τις δυνατότητες εφαρμογής βιοαποικοδομήσιμων και ανακυκλώσιμων πλαστικών βιοαποικοδόμησης   
• την περαιτέρω διερεύνηση της διαδικασίας βιοαποικοδόμησης σχετικά με το αποδεκτό χρονικό πλαίσιο και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις