Έχουμε πολλές φορές μιλήσει για την κυριαρχία των μεγάλων αλυσίδων λιανεμπορίου στον κύκλο: παραγωγή-διακίνηση καταναλωτικών προϊόντων. Το λιανεμπόριο έχει συγκεντρωθεί στα χέρια λίγων που διαμορφώνουν και επιβάλουν τους κανόνες του παιχνιδιού στους πολύ πιο αδύνατους προμηθευτές τους και φυσικά σε εμάς, τους προμηθευτές των προμηθευτών τους.
Χαρακτηριστική εικόνα της τεράστιας διαφοράς των μεγεθών δίνουν τα 470 δις € του συνολικού κύκλου εργασιών των τριών πρώτων αλυσίδων λιανεμπορίου (Wal-Mart, Carrefour, Ahold), σε σύγκριση με τα 100 δις € των τριών πρώτων πελατών τους (Nestlé, Archer-Daniels, Kraft) και τα 12 δις € των τριών πρώτων παραγωγών υλικών συσκευασίας (Smurfit, Amcor, Crown).
Αυτό όμως που υπολογίζουν ιδιαίτερα οι αλυσίδες του λιανεμπορίου είναι κοινή γνώμη και η πίεση, όπως αυτή εκφράζεται από τις οργανώσεις των καταναλωτών και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, και όπως διαμορφώνεται από τα ΜΜΕ. Υπολογίζουν ακόμη τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία οι οποίες επίσης λειτουργούν κάτω από ανάλογες πιέσεις.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο οι αλυσίδες λιανεμπορίου φροντίζουν να παίρνουν πρωτοβουλίες από τις οποίες αναδεικνύεται «το ενδιαφέρον τους για τον καταναλωτή και για το περιβάλλον». Παράδειγμα τέτοιας πρωτοβουλίας είναι η «κάρτα περιβαλλοντικής βαθμολογίας» (Scorecard) που θα επιβάλει η Wal-Mart στους προμηθευτές της να υποβάλλουν για τη συσκευασία κάθε νέου προϊόντος.
Με μέτρα σαν τη Scorecard, που την παρουσίασε πανηγυρικά πριν μερικές εβδομάδες στη διεθνή έκθεση Pack Expo, η Wal-Mart πιστεύει ότι θα πετύχει το στόχο που έχει βάλει για τη μείωση της συσκευασίας κατά 5% μέχρι το 2013. Πιστεύει επίσης η Wal-Mart ότι μέτρα σαν αυτό θα έχουν ευνοϊκό αποτέλεσμα στον κύκλο εργασιών τόσο το δικό της όσο και των προμηθευτών της. Φοβάμαι ότι αργά ή γρήγορα θα βρεθούμε στην ανάγκη να συνεργαστούμε σε ανάλογες πρωτοβουλίες που θα ακολουθήσουν. Και για το λόγο αυτό σκέφτηκα να σας κάνω μια πρώτη ενημέρωση.
Τι είναι λοιπόν η Scorecard;
Είναι, κατά τη Wal-Mart, ένα εργαλείο που επιτρέπει στους προμηθευτές της να αξιολογούν τα προϊόντα τους σε σχέση με αυτά των ανταγωνιστών τους. Έχουν επιλεγεί τα εξής εννέα κριτήρια (Σε παρένθεση, ο συντελεστής βαρύτητας του κάθε κριτηρίου):
- Παραγωγή CO2 ανά τόνο υλικού (15%)
- Αξία υλικού (15%)
- Αναλογία προϊόντος προς υλικό συσκευασίας (15%)
- Όγκος υλικού (15%)
- Κόστος μεταφοράς (10%)
- Περιεκτικότητα σε υλικό ανακύκλωσης (10%)
- Κόστος ανάκτησης του υλικού (10%)
- Χρήση ανανεώσιμης ενέργειας (5%)
- Καινοτομικότητα (5%)
Η Wal-Mart έχει ήδη ζητήσει από προμηθευτές της να κάνουν δοκιμαστικά ανάλογους υπολογισμούς πριν οριστικοποιηθεί και τεθεί σε εφαρμογή το σύστημα το 2008. Μια εικόνα της γραφειοκρατικής επιβάρυνσής μας, αν κάποτε μας επιβληθεί η συμμετοχή μας σε ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσατε να πάρετε πηγαίνοντας στην ιστοσελίδα www.scorecardlibrary.com.
Αυτό που με απογοητεύει είναι ότι όλη αυτή η δουλειά γίνεται «για τα μάτια» χωρίς ουσιαστική προσφορά στον καταναλωτή και το περιβάλλον. Και ακόμη, ότι δίνεται από την Wal-Mart τόσο μικρή σχετική σημασία στην καινοτομικότητα. Πολύ περισσότερα για τη διεθνή αγορά της συσκευασίας θα πούμε στην προσεχή συνάντησή μας στις 17 Ιανουαρίου 2006 (Γενική συνέλευση του ΣΥΒΙΠΥΣ).
Τελειώνοντας αυτό το τελευταίο σημείωμα για το 2006 θα ήθελα να ευχηθώ σε όλους καλές γιορτές και μια επιτυχή πορεία για το 2007.