Στην παρουσίαση που έκανα τον Ιούνιο του 2005 για τη χρήση της ηλεκτρονικής ταυτότητας (Radiofrequency Identification), διακινδύνευσα κάποιες προβλέψεις σχετικά με το χρόνο και τον την έκταση της εφαρμογής της. Μου το θύμισε ένας συνάδελφος κατά την πρόσφατη συζήτηση που κάναμε σχετικά με τις παγκόσμιες προοπτικές της συσκευασίας. Θα ήταν λοιπόν χρήσιμο να δούμε πού βρισκόμαστε σήμερα.
Θα κάνω μία σύντομη αναδρομή στην τότε παρουσίασή μου. Έλεγα λοιπόν:
«Οι λεγόμενες έξυπνες ετικέτες που θα βασίζονται στην μεταφορά πληροφοριών με τη βοήθεια ράδιο συχνοτήτων, είναι από τις πλέον υποσχόμενες εξελίξεις στον τομέα του λιανεμπορίου και της συσκευασίας, αλλά και της διαχείρισης αποθηκών, της διακίνησης των προϊόντων και των μεταφορών.
Οι μεγάλες αλυσίδες λιανεμπορίου, όπως η Wal-Mart η Carrefour η Tesco και η Metro, θα υποχρεώνουν σταδιακά τους προμηθευτές τους να ενσωματώσουν την ταυτότητα RFID στις παλέτες και την ομαδική συσκευασία. Ενώ γίνεται εντατική έρευνα και ανάπτυξη για την επέκταση της ηλεκτρονικής ταυτότητας στη λιανική-ατομική συσκευασία. Ταυτόχρονα προετοιμάζεται εντατικά η τυποποίηση των συστημάτων, και της κωδικοποίησης που θα στηρίξει τη μαζική αυτή εφαρμογή. Η τυποποίηση των συστημάτων δημιουργεί την κοινή γλώσσα που θα επιτρέψει την επικοινωνία σε παγκόσμια κλίμακα με βάση τον ηλεκτρονικό κώδικα. Όπως ακριβώς έχει γίνει με το γραμμωτό κώδικα
Είναι αυτονόητο ότι οι παραγωγοί καταναλωτικών προϊόντων, αλλά και οι παραγωγοί των υλικών συσκευασίας τους, θα επηρεαστούν άμεσα από την εφαρμογή της νέας τεχνολογίας. Τόσο στην εσωτερική διακίνηση των προϊόντων τους όσο και στις σχέσεις τους με τους πελάτες και τους προμηθευτές τους. Και είναι εξ ίσου αυτονόητο, ότι θα πρέπει να είμαστε σωστά και έγκαιρα ενημερωμένοι όταν θα κληθούμε να εφαρμόσουμε τη νέα τεχνολογία, έστω και αν δεν συμμετέχουμε ενεργά στην ανάπτυξή της. Ας μην ξεχνάμε ότι το 75 % των υλικών συσκευασίας που παράγονται παγκοσμίως χρησιμοποιούνται για τη συσκευασία προϊόντων που καταλήγουν στα ράφια των αλυσίδων λιανεμπορίου.
Τα βασικά πλεονεκτήματα του ηλεκτρονικού σε σχέση με το γραμμωτό κώδικα συνοψίζονται ως εξής:
- Δεν απαιτείται οπτική ή φυσική επαφή με τη συσκευή ανάγνωσης. Θεωρητικά λοιπόν ένα καρότσι γεμάτο με προϊόντα μπορεί να περάσει από την κατάλληλη συσκευή ανάγνωσης και αμέσως να τυπωθεί ο λογαριασμός.
- Είναι δυνατή η διαρκής παρακολούθηση του στοκ κάθε προϊόντος σε κάθε ράφι και σε πραγματικό χρόνο. Είναι δυνατή η παρακολούθηση των προϊόντων των οποίων πλησιάζει η ημερομηνία λήξης.
- Ελέγχεται αποτελεσματικά η κλοπή τόσο στο κατάστημα όσο και στα ράφια και τα μεταφορικά μέσα.
Υπάρχουν όμως και αρκετά εμπόδια που πρέπει να υπερπηδηθούν πριν φτάσουμε στην ιδανική αυτή εικόνα. Μερικά από τα εμπόδια είναι:
- Το κόστος των ηλεκτρονικών ετικετών .
- Το κόστος των συσκευών ανάγνωσης και της υπολογιστικής υποδομής.
- Δεν υπάρχουν ακόμη διεθνή πρότυπα επικοινωνίας και διεθνώς αποδεκτές συχνότητες επικοινωνίας.
- Υπάρχουν ακόμα πολλά τεχνικά προβλήματα που πρέπει να λυθούν προκειμένου να είναι αξιόπιστο το σύστημα.
Η χονδρική συσκευασία και η παλέτα: Η γενικευμένη χρήση της ηλεκτρονικής ετικέτας στην ατομική συσκευασία είναι, κατά την άποψή μου, θέμα του μακρινού μέλλοντος. Αντίθετα όμως, η χρήση της σε επίπεδο παλέτας, αλλά ακόμη και ομαδικής συσκευασίας (πχ χαρτοκιβωτίου) έχει φτάσει σχεδόν στην πόρτα μας.»
Δύο χρόνια μετά
Σε λιγότερο από δύο χρόνια μετά, διαφαίνεται ότι τα πράγματα τρέχουν πιο γρήγορα από ότι υπολόγιζα για τη συσκευασία μεταφοράς και τη χονδρική συσκευασία. Όλοι δουλεύουν εντατικά, για να λύσουν τα υπάρχοντα προβλήματα, υπό την ισχυρή πίεση των κυρίαρχων της αγοράς, που είναι οι αλυσίδες λιανεμπορίου. Ήδη, οι προμηθευτές αλυσίδων όπως η Wal-Mart και η Metro έχουν υποχρεώσει τους προμηθευτές τους να ενσωματώσουν τη νέα τεχνολογία σε επίπεδο παλέτας και κιβωτίου.
Εκεί που τα πράγματα θα καθυστερήσουν είναι στο επίπεδο της λιανικής ατομικής συσκευασίας. Και ο κύριος λόγος είναι το υψηλό κόστος των ετικετών RFID. Δεν είναι δυνατό ένα μπουκάλι γάλακτος που πουλιέται €1,30 να φορτωθεί μια ετικέτα που ξεπερνάει τα 25 λεπτά. Έτσι, οι ετικέτες περιορίζονται σήμερα σε ακριβά αντικείμενα ή σε αντικείμενα που κλέβονται εύκολα.
Η έρευνα όμως προχωράει με γρήγορα βήματα. Ήδη αναπτύσσονται ακόμη και «μελάνια RFID» που θα τυπώνουν την ηλεκτρονική πληροφορία κατ' ευθείαν πάνω στη συσκευασία. Προβλέπεται ότι μέσα σε δέκα χρόνια το κόστος των ετικετών ατομικής συσκευασίας θα πέσει κάτω από το ένα λεπτό.
Το 2006, τα αντικείμενα που έφεραν ετικέτα RFID δεν ξεπερνούσαν τα 200 εκατομμύρια. Οι μελλοντολόγοι της συσκευασίας προβλέπουν ότι το 2016 θα φτάσουν τα 550 δισεκατομμύρια. Με αυτό ως προοπτική, υπολογίζεται ότι τα συστήματα RFID θα είναι ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος κλάδος της συσκευασίας. Το 2016 θα φτάσει τα €11 δις από τα €120 εκατομμύρια που ήταν το 2006. Ας περιμένουμε να δούμε.
