Ανατρέχοντας στην ιστοσελίδα του WPO (www.worldpackaging.org) μπορεί κανείς δει τα πρώτα στοιχεία της έρευνας: "Who is doing what in packaging education worldwide". Από το κείμενο αυτό μπορεί κανείς να πάρει μια ιδέα για το πού και πώς διδάσκεται η Συσκευασία ως ακαδημαϊκό αντικείμενο. Η μελέτη περιορίζεται στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση και δεν περιλαμβάνει εκπαιδευτικά προγράμματα που πραγματοποιούνται από τους κατά τόπους επαγγελματικούς συνδέσμους και ινστιτούτα συσκευασίας.

Η έρευνα συντονίζεται από τον Dogan Erberk, του Τουρκικού Συνδέσμου Βιομηχανιών Συσκευασίας, που θα είναι μεταξύ των προσκεκλημένων ομιλητών στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Συσκευασίας Τροφίμων και Ποτών, το Μάρτιο του 2008 (www.pack-conf.gr ). Όπως έχουμε διακηρύξει, μία από τις βασικές φιλοδοξίες αυτού του συνεδρίου είναι η σύνδεση της βιομηχανίας με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και η αφύπνιση της ακαδημαϊκής κοινότητας σχετικά με το ρόλο της συσκευασίας.

Πόσο σημαντικός είναι όμως ο ρόλος της συσκευασίας στην επιτυχή πορεία ενός νέου προϊόντος; Πώς και πότε πρέπει να υπεισέρχονται τα θεμελιώδη στοιχεία της συσκευασίας κατά την πορεία της ανάπτυξης ενός νέου προϊόντος. Και κυρίως ενός προϊόντος που θα πουληθεί από τα ράφια του λιανεμπορίου;

Όλες οι έρευνες που στοχεύουν στον προσδιορισμό της βαρύτητας των διαφόρων συστατικών ανάπτυξης ενός νέου προϊόντος (Integrated Value Chain Model) καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο σχεδιασμός της συσκευασίας πρέπει να υπεισέρχεται από το πρώτο κιόλας στάδιο της σύλληψης και του σχεδιασμού του προϊόντος.

Τονίζεται ακόμη ότι η ανάγκη χρησιμοποίησης της γνώσης και της πείρας των προμηθευτών των υλικών συσκευασίας από τα πρώτα αυτά στάδια. Ιδιαίτερα για μικρές και μικρές εταιρίες που δεν έχουν τη δυνατότητα να έχουν στελέχη με βαθιά εξειδίκευση στη συσκευασία. Οι προμηθευτές υλικών συσκευασίας έχουν, προς αξιοποίηση, συσσωρευμένη πείρα επιτυχιών και αποτυχιών. Αυτά βέβαια με την προϋπόθεση ότι υπάρχει μεταξύ πελάτη και προμηθευτή μια σταθερή σχέση συνεργασίας.

Σε μια πρόσφατη έρευνα, που βασίστηκε σε ερωτηματολόγια προς στελέχη βιομηχανιών τροφίμων, διαπιστώνεται ότι το 80% των εταιριών πιστεύει ότι η συσκευασία πρέπει να συμμετέχει από τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού. Διαπιστώνεται όμως ταυτόχρονα ότι αυτή την ευχή την κάνουν πράξη μόνο το 20% των εταιριών. Υπάρχουν πολλές πονεμένες ιστορίες προϊόντων που απέτυχαν στο ξεκίνημά τους γιατί δεν είχαν την κατάλληλη συσκευασία, και έχω συλλογή από προσωπικές εμπειρίες πάνω σ' αυτό το θέμα.

Αλλά γιατί αυτή η απόσταση μεταξύ των ευχών και της πραγματικής εικόνας; Η κύρια αιτία είναι η άγνοια των στελεχών του μάρκετινγκ για τις βασικές δυνατότητες της συσκευασίας, που δεν τους επιτρέπει να χρησιμοποιήσουν δημιουργικά ούτε τα εξειδικευμένα στελέχη που μπορεί να διαθέτει η εταιρία τους αλλά ούτε και τη συσσωρευμένη πείρα και γνώση που μπορεί να διαθέτουν οι προμηθευτές τους.

Πρόσφατα πήγα σε αρκετά συγγράμματα marketing και brand management για να διαπιστώσω ότι τα περισσότερα αγνοούν τη συσκευασία ενώ μερικά αφιερώνουν 3-5 σελίδες (συνήθως κακογραμμένες). Έτσι έχουμε μια γενιά στελεχών του μάρκετινγκ που πιστεύει ότι αποκλειστικός θεός της επιτυχίας ενός προϊόντος είναι η κατάλληλη διαφήμιση και προώθηση. Αγνοούν ή υποβιβάζουν έννοιες και μεθόδους, όπως ο σχεδιασμός ενός προϊόντος με βάση την ικανοποίηση του πελάτη, την τοποθέτηση στο σημείο πώλησης και την προώθηση από στόμα σε στόμα των ικανοποιημένων πελατών. Ή δε αίσθησή τους για το τι είναι συσκευασία περιορίζεται στα χρώματα και τα σχέδια της ετικέτας.

Το πράγμα όμως σιγά-σιγά αλλάζει. Η Proctor & Gamble δημιούργησε πρόσφατα ένα τμήμα που το ονομάζει "The First Moment of Truth". Στόχος του τμήματος είναι η κατανόηση της κρίσιμης στιγμής όταν ο καταναλωτής παίρνει την απόφαση να διαλέξει ένα προϊόν μέσα από την πληθώρα των ομοίων του. Ταυτόχρονα πολλά ανώτατα στελέχη εταιριών έχουν αντιληφθεί ότι ο προμηθευτής των υλικών συσκευασίας πρέπει να καλείται πολύ πριν από το σημείο της επαφής με τον υπεύθυνο προμηθειών. Τον προμηθευτή που έχει φυσικά τη γνώση και τη δυνατότητα να συμβάλει στον καινοτομικό σχεδιασμό ενός νέου προϊόντος. Χρειάζεται όμως χρόνος και παιδεία για να περάσει αυτό το μήνυμα πιο κάτω. Πιστεύω ότι το 1ο Συνέδριο Συσκευασίας Τροφίμων και Ποτών θα συμβάλει στη βελτίωση αυτής της αμφίδρομης σχέσης.

Τελειώνοντας θα συνιστούσα να δείτε ένα παράδειγμα «Συνοπτικής Λίστας Οδηγιών» χρήσιμης στο σχεδιασμό της συσκευασίας ενός νέου προϊόντος
(Packaging Brief, στο www.dupuisgroup.com). Θα σας βοηθήσει να οργανώσει ο καθένας μας δική του λίστα.