Ο όρος «τεχνολογίες αιχμής» συνδέεται συνήθως με τη βιοτεχνολογία ή την πληροφορική και τα ηλεκτρονικά μέσα. Κάθε άλλος βιομηχανικός τομέας θεωρείται ότι προσφέρει μικρές προοπτικές ανάπτυξης καινοτομιών. Ακούμε λοιπόν από οικονομικούς αναλυτές ότι και ο κλάδος της συσκευασίας ανήκει στους ώριμους κλάδους με αργούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ποια είναι όμως η πραγματικότητα;

Η συσκευασία είναι ένας βιομηχανικός τομέας που διαρκώς ενσωματώνει στις παραγωγικές διαδικασίες του πληθώρα καινοτομιών από πολλούς κλάδους της τεχνολογίας. Αποτέλεσμα είναι η συνεχής μείωση του κόστους παραγωγής και η βελτίωση της αξιοπιστίας των μεθόδων. Για παράδειγμα, η χρήση του 100% ταχυφωτογραφικού ελέγχου στη διαδικασία των εκτυπώσεων έχει βελτιώσει δραματικά την αξιοπιστία και την ποιότητα των εκτυπώσεων.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι η χρησιμοποίηση τεχνολογιών που έχουν επιφέρει δραματική μείωση του χρόνου από τη σύλληψη μιας ιδέας μέχρι την υλοποίησή της. Νέα όπλα σ' αυτό τον κρίσιμο αγώνα δρόμου είναι τα εφαρμοσμένα δυνατά υπολογιστικά προγράμματα, η τεχνολογία προεκτύπωσης και ψηφιακής εκτύπωσης, τα νέα σχεδιαστικά εργαλεία, η στερεολιθογραφία, οι σύγχρονες προδιαγραφές συσκευασίας.

Αλλά, το σπουδαιότερο είναι η διαρκής ανάπτυξη καινοτομιών που ενσωματώνονται στα υλικά και τις διαδικασίες συσκευασίας και διακίνησης. Οι διεθνείς εκθέσεις συσκευασίας δίνουν μια εικόνα της καινοτομικής ανάπτυξης. Θα αναφέρω μερικές εντυπώσεις μου από τις πρόσφατες εκθέσεις:

• Εργονομικός σχεδιασμός. Διακρίνω την αυξανόμενη σημασία που δίνεται στο σχεδιασμό υλικών συσκευασίας προσαρμοσμένων στις ανθρώπινες ανάγκες και δεξιότητες.
• Έξυπνη συσκευασία. Αναπτύσσονται λύσεις που προσφέρουν στους συσκευαστές, τους διακινητές και τους πελάτες, πολύ περισσότερα από το απλό περιτύλιγμα ενός προϊόντος. Παράδειγμα η τεχνολογία RFID ή η συσκευασία σε ελεγχόμενες προστατευτικές ατμόσφαιρες.
• Τεχνολογίες κατά της πειρατείας, που αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα των παραγωγών επωνύμων προϊόντων. Αναφέρω εδώ τα «αόρατα» μελάνια και πηγμέντα, τα ολογράμματα και ποικιλία άλλων τεχνολογιών.
• Εύκαμπτες συσκευασίες με χαρακτηριστικά που τις κάνουν πιο εύχρηστες και φιλικές στον καταναλωτή.
• Πώματα και συσκευές μέτρησης και προώθησης που προσθέτουν αξία στα προϊόντα. Παράδειγμα τα πώματα με αφυγραντικές και αντιοξιδωτικές ιδιότητες, τα πώματα για την προστασία των παιδιών, τις μετρητικές αντλίες, τις συσκευές προανάμιξης δύο συστατικών. Στην τελευταία κατηγορία ανήκει και το περυσινό μεγάλο βραβείο του World Packaging Organization.
• Συνδυασμός υλικών (π.χ. χαρτιού και πλαστικών) για την παραγωγή υλικών συσκευασίας με βελτιωμένες ιδιότητες ή μικρότερο κόστος.

Σημειώνω ακόμη την έντονη καινοτομική κινητικότητα στους τομείς των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή υλικών συσκευασίας.

Τελειώνοντας θα ήθελα να αναφερθώ στο εξής παράδοξο: Σε ένα ώριμο κλάδο στον οποίο ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης (στις ανεπτυγμένες αγορές) δεν ξεπερνάει το 2-4%, παρουσιάζονται συχνά παραδείγματα γρήγορης ανάπτυξης που πολλές φορές ξεπερνάει το 10 ή 15%. Πιστεύω ότι η εξήγηση στο «παράδοξο» μπορεί να είναι η διαρκής ανάπτυξη καινοτομιών, έστω και μικρών, έστω και οριακών.

Τα Ελληνικά Αστέρια Συσκευασίας, ο διαγωνισμός βράβευσης συσκευασιών που οργανώνει ανά διετία ο ΣΥΒΙΠΥΣ σκοπό έχουν να επιβραβεύσουν την καινοτομία και να προωθήσουν την καινοτομική κουλτούρα στη χώρα μας.